Chia tay thật tệ. Cực tệ. Và nó tốn một khoảng thời gian dài để hồi phục (và tôi muốn nhấn mạnh là rất dài, nhưng chúng ta sẽ đến phần đó sau). Chủ nghĩa nữ quyền, cũng tùy vào cách mà bạn và những người xung quanh thực hiện nó, đôi khi làm phức tạp hóa quá trình này hơn một chút. Và chế độ gia trưởng (dựa vào định kiến về giới truyền thống) chỉ làm cho việc đó tệ hơn mà thôi. (Có điều gì mà sự gia trưởng không làm cho tệ hơn được cơ chứ?) Tuy nhiên, thật khó để thực hiện nữ quyền nếu bạn không hiểu chính bản thân bạn đầu tiên, nếu bạn không thực sự thấu cảm với chính mình – trong cả trường hợp chia tay. Vậy, đây là những gì bạn cần biết về điều sẽ xảy ra với các chất hóa học trong não trong một cuộc chia tay và cách để để điều chỉnh bản thân vượt qua giai đoạn đó. Đầu tiên: hãy nói về hormones. Đây là một bức tranh đáng yêu để bạn dễ hiểu vấn đề. Trông hay nhỉ? Đây là bốn hormones đóng vai trò quan trọng trong việc thấu hiểu tình yêu (và các ham muốn từ nó). Đơn giản nhất là: * Cortisol là hormones căng thẳng * Dopamine tìm kiếm khoái cảm * Norepinephrine khiến bạn cảm thấy cực kỳ hưng phấn * Serotonin là chất ổn định cảm xúc Khi bạn chia tay một cuộc tình, mức độ serotonin của bạn sẽ hạ xuống trong khi mức độ cortisol tăng lên, điều khiến não bạn bơm thêm dopamine và giảm norepinephrine. Nói cho dễ hiểu, khi bạn cố quên ai đó đi, tất cả các hormones khiến bạn lo lắng và tăng động ở mức cao, và thứ khiến bạn ổn định lại có mức độ thấp. Bạn hiểu điều tôi đang muốn nói chứ? Tốt. Bắt đầu nào! 1. MỆT MỎI Thật sự mà nói, có hai giai đoạn mà các nhà khoa học gọi là “từ chối tình yêu” (nghe còn tệ hơn là “chia tay” hoặc một cách lãng mạn là “tình yêu không cần thiết”). Giai đoạn đầu tiên là “phản đối”. Nhưng ẩn sâu trong giai đoạn phản đối đó chính là cảm giác mệt mỏi, và đó không phải loại cảm giác mệt mỏi giận dữ như khi bạn gặp bọn đùa về bình đẳng nam giới mà nó giống như cảm giác rối rắm và không thỏa mãn. Và việc này có liên quan nhiều tới sự kích hoạt vùng nhân đuôi – phần ở não bộ điều khiển các chức năng nhận thức, ví dụ như các hành độc có chủ đích, trí nhớ, ngủ và cảm xúc. Ở thời điểm này, bạn có dopamine và norepinephrine được bơm ở mức cao trong hệ nội tiết – và trong khi những hormones này có thể khiến bạn cảm thấy tuyệt vời khi những khoái cảm mà ta đang thèm khác được đáp ứng, chúng lại khiến ta cảm thấy cực kỳ tệ khi chúng ta lại chẳng đạt được thứ mà mình đang mong chờ. Đây là lúc bạn có thể thấy cực kỳ bất an và hoài niệm – bạn sẽ nằm trên giường, lướt qua từng dòng tin nhắn cũ vì bạn không thể ngủ được. Bạn cũng có thể bị cái mà chúng tôi gọi là “ám ảnh đoàn viên” – và bạn biết chính xác điều đó là gì, đúng không? May làm sao, Taylor Swift đã viết một bài hát về giai đoạn này để bình thường hóa nó tới tất cả chúng ta: Đó là khi bạn dành rất nhiều thời gian mường tượng ra về bọn họ xuất hiện trước cửa nhà và hát “Baby, I’m sorry, I’ll change, I love you” và bạn không thể, dù là vì bản thân mình, nhớ ra một lỗi lầm của họ. Đây là lúc bạn sẽ thấy bản thân mình viết rất nhiều thư và những lời biện hộ cho chính mình. Về cơ bản, bạn có một đống năng lượng để lãng phí, nhưng bạn lại chỉ tập trung vào đúng một điều: bạn đã mất đi tình yêu của mình. Gợi ý để chăm sóc cho bản thân * Luôn mang theo giấy bút để viết lại tất cả những gì bạn đã có thể nói với họ * Cứ mạnh dạn mà viết những email/status dài dằng dặc và có vẻ đáng thương hại – nhưng gửi cho chính mình thôi * Làm dịu bản thân với những mùi hương như vanilla, oải hương hay hoa nhài để giúp bạn thư giãn * Làm cho mình mệt rã rời trước khi đi ngủ để có thể ngủ ngon hơn (có lần tôi nghe kể rằng Janet Mock đã tắt điện thoại vào lúc 8 giờ tối – và tôi tin mọi thứ Janet Mock nói) 2. HOẢNG LOẠN Có một lần tôi đã chia tay một người vì một lý do rất chán đời – Tôi không muốn một mối quan hệ nghiêm túc – và cảm thấy cực kỳ hối hận sau đó, nhưng chàng đã không nghe máy. Mẹ tôi – vì tôi đoán bà muốn tôi trở thành một con bé kỳ quái cực kì – đã gợi ý rằng tôi cứ đến nhà chàng và xin lỗi thay vì cứ bấm máy gọi mãi. Tôi bảo, “Anh ấy còn yêu con nữa đâu.” Bà nói, “Melissa, chẳng ai ngừng yêu con quá ba ngày đâu.” Xúc động chưa. Nhưng trong cơn hoảng loạn rằng chàng có lẽ sẽ ngừng yêu mình và rằng (lạy chúa tôi) tôi sẽ không bao giờ có cơ hội khác và nếu-mà-đây-là-người-cuối-cùng-yêu-mình-thì-sao và, khốn-nạn-tôi-đã-mắc-sai-lầm-lớn-nhất-đời, tôi đến nhà chàng thật. (Nói luôn cho bạn biết, với trường hợp trên, nó có tác dụng. Tôi đã ném đá vào cửa sổ nhà chàng cho tới khi chàng nhìN ra và thấy tôi đứng đó, và khi chàng đi xuống, tôi nhảy vào lòng chàng và khóc. “Em yêu anh! Em xin lỗi!” Tôi chắc là sau đó chúng tôi hôn nhau, thật chậm và tôi thề là tôi đã nghe thấy cả bài “Take My Breath Away” bật ở đâu đó xa xăm.) Và nỗi sợ hãi kèm căng thẳng đó là có thật. Có lý do gì không? Mức độ cortisol của bạn nhảy vọt - điều chỉ khiến sản sinh thêm dopamine và norepinephrine. Vì vậy, bạn không chỉ căng thẳng mà bạn còn thèm khát khoái cảm nữa. Nói ngắn gọn thì, bạn luôn căng như dây đàn. Và khi mà sự hoảng loạn bắt đầu, bạn rất có thể sẽ rơi vào vòng nghiện ngập này một lần nữa (vâng, tình yêu cũng hoạt động như một chất gây nghiện tới não bộ vậy), bạn sẽ càng trở nên khao khát được thử thách giới hạn của khả năng đánh giá của mình - và rồi mất đi khả năng phân biệt được giới hạn của các hành vi phù hợp và không phù hợp. Gợi ý để chăm sóc cho bản thân * Điều gì khiến bạn cảm thấy tĩnh tâm, thoải mái? Trà, yoga hay ca khúc của nhóm nhạc yêu thích? Hãy làm việc đó. * Đi massage * Hòa mình với thiên nhiên * Làm những thứ phù hợp với cơ thể cả về mặt dinh dưỡng và hoạt động thể chất * Thử các bài tập thở và thiền 3. GIẬN DỮ Được rồi, cái tên này nghe sợ hơn nhiều so với thực tế, nhưng thực sự thì nó có thể đáng sợ thật. Việc phát rồ giống như trạng thái “tức giận” trong giai đoạn hối lỗi. Tức giận thì bình thường, đó là một cảm giác lành mạnh, miễn sao bạn biết giải quyết nó bằng một cách ứng xử phù hợp. Và nếu như điều này khiến bạn cảm thấy tốt hơn, thì đây là giai đoạn mà tôi thấy khó khăn nhất, là lúc tôi bị kẹt cứng và không muốn đi đâu. Tôi từng có một khoảng thời gian cực kỳ khó khăn, ngồi đó với sự tức giận (nhưng tôi biết tôi như thế nào mà), và đây là thời điểm trong quá trình chia tay/bước tiếp khi tôi gọi cho họ. Bởi vì tôi không muốn tức giận với bất kỳ ai. Nhưng lý do bạn tức giận là vì hạch hạnh nhân của bạn được kích hoạt – và phần này của não đóng vai trò chính trong quá trình ghi nhớ, đưa ra quyết định và phản ứng cảm xúc. Lúc này, mức độ serotonin giảm cực nhanh và sâu. Và bởi vì serotonin điều khiển các xung động ám ảnh cưỡng chế, việc này sẽ rất rất nguy hiểm nếu người ở trong trạng thái đó có xu hướng bạo lực. Với đa số mọi người, nhìn chung thì mức độ serotonin thấp dẫn đến các suy nghĩ ám ảnh (có thể chẳng liên quan gì đến những gì bạn làm, nhưng bạn không thể tập trung vào bất kỳ thứ gì khác; có thể bạn sẽ nghĩ là mình thấy tình cũ trong đám đông) và có thể có một số hành vi có tính cưỡng chế (ví dụ như chạy-xe-qua-nhà-người-đó-chỉ-để-xem-đèn-có-sáng-không hoặc cực kỳ ham muốn đọc hết trang cá nhân của họ, đặc biệt là để xem họ có tán tỉnh ai khác không). Nhưng với một số người, sự bất cân bằng này có thể gây ra những hành vi cưỡng chế có tính bạo lực, ví dụ như đeo bám, ghen tuông và thậm chí là tấn công người khác. Và bạn cần hiểu điều đó – vì lợi ích của chính bạn. Đây cũng là khoảng thời gian nguy hiểm để một người bỏ một mối quan hệ bị áp bức, kể cả là đã 24 tháng kể từ khi chia tay và họ tìm kiếm một đối tượng mới. Và khi dùng từ “nguy hiểm nhất”, tôi muốn nói là “thời điểm họ muốn chết nhất”, Các chất hóa học trong não có vai trò lớn trong vấn đề này. Thật kỳ lạ, nó cũng giảm lại hệ miễn dịch của bạn và bạn sẽ nhạy cảm hơn với một số triệu chứng như đau họng và cảm lạnh. Gợi ý để chăm sóc cho bản thân * Mỉm cười – nghe shock nhỉ, nhưng việc đó quả thực kích thích dopamine * Tắm nắng một chút – giúp kích thích tuyến tùng, khiến bạn dễ ngủ và làm tăng serotonin * Nếu bạn có thể nói chuyện với bác sĩ trị liệu, đó sẽ là một cách hiệu quả * Thử một số thuốc ức chế tái phát serotonin (SSRI) có chọn lọc để chống trầm cảm, với liều thấp bởi vì chúng có thể ngăn chặn các ý nghĩ có tính ám ảnh * Và, cung cấp kẽm, hiển nhiên rồi 4. TUYỆT VỌNG Tuyệt vọng là danh từ cấu thành tính từ “sự tuyện vọng”, và tôi dám cá là chúng ta đều có một chút tuyệt vọng sau một cuộc chia li. Và để an ủi bạn, việc đó rất bình thường. Khi bạn đang tuyệt vọng, đó là bởi vì bạn đang ở trong trạng thái dopamine, norepinephrine và serotonon cực thấp – tất cả đều liên quan đến trầm cảm. Sau khi chia tay, 40% số người đều trải qua các triệu chứng nhất định của trầm cảm và 12% số người thì trải qua vài cơn nữa. Và điều này khiến tỉ lệ tự sát ở nhóm này cao gấp ba đến 4 lần – nhất là khi họ thiếu các hệ thống hỗ trợ. Và sự tuyêt vọng thể hiện một cách khác nhau ở mỗi người. Dựa theo một nghiên cứu, đàn ông hợp giới thường sử dụng rượu và ma túy trong lúc tuyệt vọng cũng như thực hiện nhiều hành vi thiếu thận trọng khác. Phụ nữ hợp giới lại khác, họ dễ khóc, tránh xa khỏi xã hội và kể đi kể lại chuyện của mình. Bạn đã bao giờ vô tình ngồi bên cạnh một người đang trong tình trạng hậu chia tay như vậy và rồi bạn biết toàn bộ câu chuyện về mối tình bi thảm của họ chưa? Đấy, chính là nó đấy. Đây quả là một trạng thái tồi tệ - kể cả bạn là người chịu đựng hoặc là người muốn an ủi. Nhưng việc đó rất bình thường. Một trong những lời khuyên hữu hiệu nhất với tôi đó chính là: hãy để bản thân cảm nhận những cảm xúc của mình. Chỉ cần đảm bản bạn có một hệ thống hỗ trợ vững chắc ngay cạnh. Gợi ý chăm sóc bản thân. * Nếu bạn chưa bắt đầu liệu trình tâm lý, không còn lúc nào hợp hơn lúc này đâu. * Bạn cũng có thể dựa dẫm vào bạn bè, những người giỏi lắng nghe bạn. * Bạn vốn là người hướng nội là một nhẽ; nhưng tự nhốt mình khỏi xã hội lại là một nhẽ khác – vì vậy hãy dành thời gian cho các hoạt động và những người mà bạn thích ở cạnh. Hãy nghĩ xem: Ai, cái gì, nơi nào khiến bạn cảm thấy an toàn? * Nếu bạn cảm thấy cảm giác của mình ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày, nên nhớ thiền luôn là một lựa chọn tốt. 5. TỪ BỎ Tại một số thời điểm, bạn sẽ đạt tới ngưỡng chấp nhận sự thật không mong muốn, và cũng chẳng tránh khỏi được: Bạn và người ấy đã không còn là… người ấy của nhau. Tính thần kinh sinh học của bạn ở thời điểm một cuộc chia tay không được bình thường cho lắm. Hormones của bạn tuôn trào. Cảm giác đó khá giống khi bạn bước vào giai đoạn dậy thì – và chẳng ai muốn thế cả. Nhưng hiển nhiên, cơ thể bạn sẽ lại quay trở lại trạng thái nội cân bằng. Sớm hay muộn, bạn cũng đạt được điều đó. Chia tay thật tệ. Ít ra, khi bạn vượt qua nó, cảm giác giống như là không có gì có thể tệ hơn. Nhưng những cảm giác như mệt mỏi, hoảng loạn, điên rồ và tuyệt vọng sẽ không kéo dài lâu. Chúng sẽ qua đi, và bạn sẽ lại yêu thêm ai đó. Bạn sẽ vượt qua được mà. Hãy tin tôi. Tác giả: Melissa A. Fabello | Everyday Feminism
Dịch: Khánh Việt |
Archives
June 2018
Categories |